nano - نانو
فناوري نانو يا نانوتكنولوژي رشتهاي از دانش كاربردي و فناوري است كه جستارهاي گستردهاي را پوشش ميدهد. موضوع اصلي آن نيز مهار ماده يا دستگاههاي در ابعاد كمتر از يك ميكرومتر، معمولاً حدود ۱ تا ۱۰۰ نانومتر است. در واقع نانو تكنولوژي فهم و به كارگيري خواص جديدي از مواد و سيستمهايي در اين ابعاد است كه اثرات فيزيكي جديدي - عمدتاً متاثر از غلبه خواص كوانتومي بر خواص كلاسيك - از خود نشان ميدهند. فناوري نانو موج چهارم انقلاب صنعتي، پديدهاي عظيم است كه در تمامي گرايشهاي علمي راه يافته واز فناوريهاي نويني است كه با سرعت هرچه تمام تر درحال توسعه ميباشد. از ابتداي دهه ۱۹۸۰ ميلادي گستره طراحي و ساخت ساختمانها هر روزه شاهد نوآوريهاي جديدي در زمينه مصالح كارآمدتر و پربازدهتر در مقاومت، شكل پذيري، دوام و توانايي بيشتر نسبت به مصالح سنتي است. نانوفناوري يك دانش به شدت ميانرشتهاي است و به رشتههايي چون مهندسي مواد، پزشكي، داروسازي و طراحي دارو، دامپزشكي، زيستشناسي، فيزيك كاربردي، ابزارهاي نيم رسانا، شيمي ابرمولكول و حتي مهندسي مكانيك، مهندسي برق و مهندسي شيمي نيز مربوط ميشود. تحليل گران بر اين باورند كه فناوري نانو، زيست فناوري (Biotechnology) و فناوري اطلاعات (IT) سه قلمرو علمي هستند كه انقلاب سوم صنعتي را شكل ميدهند. نانو تكنولوژي ميتواند به عنوان ادامهٔ دانش كنوني به ابعاد نانو يا طرحريزي دانش كنوني بر پايههايي جديدتر و امروزيتر باشد.
ايران در زمينه تعداد پتنت هاي منتشر شده در رابطه با فناوري نانو، مقام ۲۹ را در سال ۲۰۱۲ در دنيا كسب كرد.[۱]
پژوهشگران دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل در ارديبهشت ۱۳۹۲ موفق به ارائه و معرفي راههاي ارتباط بين فناوري نانو و علوم اعصاب به يكديگر شده و روشي براي رديابي پيام رسانها در مغز شدند.[۲]
محتويات
۱ تاريخچه فناوري نانو
۲ معرفي فنآوري نانو
۳ مراحل فنآوري نانو
۴ محصولات نانو
۵ تعريف استاندارد
۶ اصول بنيادي
۷ نانو در بهبود كيفيت فضاهاي شهري
۸ رابطه نانو تكنولوژي و معماري
۹ كاربرد نانوتكنولوژي در صنعت ساختمان
۱۰ شاخههاي اصلي در نانو
۱۱ جستارهاي وابسته
۱۲ منابع نانو
۱۳ پيوند به بيرون
تاريخچه فناوري نانو
در حدود ۴۰۰ سال پيش از ميلاد مسيح، دموكريتوس فيلسوف يوناني، براي اولين بار واژه اتم را كه در زبان يوناني به معني تقسيم نشدني است، براي توصيف ذرات سازنده مواد به كار برد. از اين رو شايد بتوان او را پدر فناوري و علوم نانو دانست.
نانو ريشه يوناني "نانس" به معني كوتوله ميباشد.[۳] فناوري نانو موج چهارم انقلاب صنعتي، پديدهاي عظيم ميباشد كه در تمامي گرايشهاي علمي راه يافته است تا جايي كه در يك دههٔ آينده برتري فرايندهها، وابسته به اين تحول خواهد بود.[۴] ماهيت فناوري نانو توانايي كاركردن در تراز اتمي، مولكولي و فراتر از آن در ابعاد بين ۱ تا ۱۰۰ نانومتر، با هدف ساخت و دخل و تصرف در چگونگي آرايش اتمها يا مولكولها با استفاده از مواد، وسايل و سيستمهايي با تواناييهاي جديد و با تغيير اين ساختارها و رسيدن به بازدهي بيشتر مواد ميباشد. فناوري نانو فرايند دستكاري مواد در مقياس اتمي و توليد مواد و ابزار، به وسيله كنترل آنها در سطح اتمها و مولكولهاست. در واقع اگر همه مواد و سيستمها ساختار زيربنايي خود را در مقياس نانو ترتيب دهند؛ آنگاه تمام واكنشها سريعتر و بهينهتر صورت ميگيرد و توسعه پايدار پيش گرفته ميشود.[۳]از جمله دستاوردهاي فراوان اين فناوري كاربرد آن در توليد، انتقال، مصرف و ذخيرهسازي انرژي با كارايي بالاست كه تحول شگرف را در اين زمينه ايجاد ميكند.[۴]از اينرو دستاندركاران و محققان علوم نانو در تلاش اند تا با استفاده از اين فناوري به آسايش و رفاه بيشتر در درون و برون ساختمان با يافتن طبقه جديدي از مصالح ساختماني با عملكرد بالا و صرفهجويي در هزينهها بخصوص در مصرف منابع انرژي و در نهايت به توسعه پايدار دست يابند. فناوري نانو منجر به تغييرات شگرف در استفاده از منابع طبيعي، انرژي و آب خواهد شد و پساب و آلودگي را كاهش خواهد داد.
معرفي فنآوري نانو
فنآوري نانو توانايي ساخت، كنترل و استفاده ماده در ابعاد نانومتري است. اندازه ذرات در فنآوري نانو بسيار مهم است، چرا كه در مقياس نانويي، ابعاد ماده در خصوصيات آن بسيار تأثيرگذار است و خواص فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي تك تك اتمها و مولكولها با خواص توده ماده متفاوت است. اين اندازه در مواد مختلف متفاوت است، اما به طور معمول مواد نانو به موادي كه حداقل يكي از ابعاد آنها كوچك تر از ۱۰۰ نانو متر باشد گفته مي شود. [۵]
مراحل فنآوري نانو
در مجموع اين فناوري شامل سه مرحله ميباشد:
طراحي مهندسي ساختارها در سطح اتم.
تركيب اين ساختارها و تبديل آنها به مواد جديد با ساختار نانو با خصوصيات ويژه.
تركيب اينگونه مواد و تبديل آنها به ابزارهاي سودمند.
انتظار ميرود كه نانو تكنولوژي نياز بشر را به مواد كمياب كمتر كرده و با كاستن آلايندهها، محيط زيستي سالمتر را فراهم كند..[۶]
محصولات
محصولات نانو مواد را هم ميتوان به صورتهاي زير بيان كرد:
فيلمهاي نانو لايه براي كاربردهاي عمدتاً الكترونيكي.
نانو پوششهاي حفاظتي براي افزايش مقاومت در برابر خوردگي و حفاظت در مقابل عوامل مخرب محيطي.
نانو ذرات به عنوان پيشسازنده يا اصلاح ساز پديدههاي شيميايي و فيزيكي.[۴]
تعريف استاندارد
به طراحي، تعيين ويژگيها، توليد و كاربرد مواد، ابزار آلات و سيستمها با كنترل شكل و اندازه در مقياس نانو ميگويند.[۷]
به دستكاري كنترل شده، جاگيري دقيق، اندازهگيري، مدلسازي و توليد مواد در مقياس نانو ميگويند و هدف آن توليد مواد، ابزار و سيستمهايي با ويژگيهاي بنيادي و عملكردهاي جديد مي باشدپس علم نانو علمي است براي زندگي.[۷]
اصول بنيادي
يك نانومتر (nm) يك ميليارديم متر است. براي سنجش طول پيوندهاي كربن-كربن، يا فاصلهٔ ميان دو اتم بازهٔ ۱۲. تا ۱۵. نانومتر به كار ميرود؛ همچنين قطر يك مولكول دياناي دو رشتهاي نزديك به ۲ نانومتراست. و از سوي ديگر كوچكترين باكتري ۲۰۰ نانومتر است. اگر بخواهيم براي دريافتن مفهوم اندازهٔ يك نانومتر نسبت به متر سنجشي انجام دهيم ميتوانيم اندازهٔ آن را مانند اندازهٔ يك تيله به كرهٔ زمين بدانيم..[۸] يا به شكلي ديگر يك نانومتر اندازهٔ رشد ريش يك انسان در طول زماني است كه براي بلند كردن تيغ از صورتش بايد بگذرد.[۹]
نانو در بهبود كيفيت فضاهاي شهري
ديوارنويسي وتبليغات
انتي گرافيتها (پوشش نانو ضد ديوار نويسي):
انتي گرافيت كردن سطوح توسط پوششهاي انتي گرافيتي پايدار كه داراي خاصيت ضد آب وضد آلودگي زياد هستند. پوششهاي انتي گرافيتي روي مصالح سفف ميگردد رنگهاي افشانه شده و پوسترهاي چسبانده شده به راحتي از روي سطوح ديوارها، موانع صوتي وپايه پلها در شهرها پاك شوند. نمونه موردي : مجتمع hofjager palais
خصوصيت خود تميزشوندگي در زمين بازي كودكان
فضاي بازي كودكان درمركز پارك كه بخشي از آن براي محافظت دربرابر نورواستفاده از پوششهاي خودتميزشونده استفاده شده است.
تصفيه كنندهٔ هوا
اگرچه مواد نانونمي توانند كاملا هواراتصفيه كننداما ميتوانندكيفيت هوارابهتركنند. اين موادبوهاوآلودگي هارانيزريشه كن ميكنند. خصوصيت تصفيه كنندگي هواي مصالح نانوهم درخارج وهم درداخل بناهانقش مهمي رادر محيط خارج بازي ميكند.[۱۰]
رابطه نانو تكنولوژي و معماري
گستره حوزه نانو تكنولوژي، معماري و ساختمان سازي را نيز در بر ميگيرد. اساسا نانو تكنولوژي خود نوعي ساختن و بنا كردن است و از اين حيث شباهت زيادي به معماري در مقياس انساني دارد. شايد مهمترين فرق تنها در مقياس نانو ساختارها با ساختارهاي معماري باشد. فن آوري نانو، فن آوري طبيعت است و در پي حقارت مقياس انسان در فضا يا دگرگوني انسان در طبيعت نيست. اين موضوع اثر مستقيم روي فرهنگ كاربران خواهد داشت.[۱۱]
كاربرد نانوتكنولوژي در صنعت ساختمان
با توجه به نو بودن اين فن آوري، هر سال كاربردهاي جديدي از آن در صنايع مختلف معرفي مي شود. در مورد كاربرد هاي نانوتكنولوژي در صنعت ساختمان به طور خلاصه مي توان به موارد زير اشاره كرد: [۵]
بهبود خواص سيمان و بتن
بهبود خواص مكانيكي
افزايش كيفيت سيمان و بتن
جلوگيري از نفوذ عوامل مخرب خارجي به داخل بتن
نانو پوششها
ايجاد پوشش عايق مناسب
عدم نفوذ عوامل خوردگي
افزايش مقاومت در برابر انتقال حرارت
افزايش مقاومت در برابر خوردگي ، سايش و پوسيدگي
خاصيت خود تميز شوندگي سطوح
رنگهاي تصفيه كننده هوا
نانو ضد آب كنندهها
نانو شيشهها
شيشه هاي خود تميز شونده
شيشه هاي محافظ در برابر آتش
شيشه هاي كنترل كننده انرژي
نانو آسفالتها
نانوكامپوزيتها
تصفيه كنندههاي آب و فاضلاب
شاخههاي اصلي در نانو
ميتوان موردهاي زير را شاخههاي بنيادين دانش نانوفناوري دانست:
نانو روكشها
نانو مواد
نانو شي
نانو ذره
نانو لولهها (نانو تيوبها)
نانوصفحات
نانو كامپوزيتها
نانو ساختار
مهندسي مولكولي
موتورهاي مولكولي(نانو ماشينها)
نانو الكترونيك
نانو سيمها
نانو حسگرها
نانو ترانزيستورها
نانو مواد نرم
ليپيد نانوفناوري
نانو مكانيك
نانو سيالات
نانو ليتوگرافي
جستارهاي وابسته
جايزه كاولي
منابع
[۱]
Iranian researchers from Noshirvani Babol University of Technology could specify the applications of nanotechnology in neurosciences by carrying out a field study. nanotech-now.com
عابديني، ف. و همكاران. "بررسي و تحليل چگونگي بهرهگيري ازفناوري نانو در توسعه معماري پايدار". همايش ملي معماري پايدار و توسعه شهري، بوكان، ارديبهشت ۱۳۹۲.
كرامتآذر، ز. فيضاله بيگي، ا. حاجب، س. "بررسي جايگاه مصالح هوشمند و خود ترميم در معماري پايدار". اولين همايش ملي معماري، مرمت، شهرسازي و محيط زيست پايدار، همدان، دانشكده فني شهيد مفتح همدان، شهريور ۱۳۹۲.
فصلنامه كيسون. مقاله كاربرد تكنولوژي نانو در صنعت ساختمان
حق پناه، م. و همكاران. "سازههاي نو در ساختمانهاي هوشمند با رويكرد معماري پايدار". همايش ملي معماري پايدار و توسعه شهري، بوكان، ارديبهشت ۱۳۹۲.
ديكشنري نانو
Jennifer Kahn (۲۰۰۶). "Nanotechnology". National Geographic ۲۰۰۶ (June): ۹۸-۱۱۹
Jennifer Kahn (۲۰۰۶). "Nanotechnology". National Geographic ۲۰۰۶ (June): ۹۸-۱۱۹.
نقش مصالح نانودربهبودفضاهاي شهري. مولف:ليلاداوودزاده.... عضوهيئت علمي دانشگاه سماتهران
كتاب بكارگيري فناوري نانو در عرصه معماري ساختمان. مولف سيده حديثه صديق ضيابري، محمد محمدزاده
ويكيپدياي انگليسي (دسترسي در ۲۱ ژوئيه ۲۰۰۷)
پيوند به بيرون
در ويكيانبار پروندههايي دربارهٔ فناوري نانو موجود است.
ستاد ويژه توسعه فناوري نانو
پايگاه نانوفناوري ايران
شركت علم و صنعت نانو سان - عرضه محصولات نانو با برند جهاني
برچسب: نانو، محصولات نانو، فروشگاه نانو، nano، فناوري نانو،